Yöremizde, insanların ekonomik güçlerini ve yaptıkları meslekleri belirtir ihtişam ve özellikte, kapılarında kullandıkları “Ahşap Oyma-Süslemeler” ve “Kapı Tokmakları“ kullanılmaktaydı.

Örneğin, dericilik ve hayvancılıkla uğraşanları kapı tokmağı “koçbaşı” biçiminde; kuyumculuk ile uğraşanların tokmağı “bilezik ve yüzük süslemeli; doktor evlerinde “stilize edilmiş yılan” biçiminde tokmaklar kullanılırken kapı süslemede ahşap oymadan oldukça süslü, göz dolduran göbek kısımları “rozet” biçiminde işlenmiş, rozetlere “çark-ı felek” formu verilmiştir. (Bkz. Resim–17)[1]

 

Yöremizde bir zamanlar gözde bir meslek olan ahşap oymacılığı, teknolojinin gelişimi ile çok azalmış ve günümüzde yalnız bir kişi ile sürdürülmeye çalışılmaktadır.

“Ahşap Oymacılığı”nın azalmasını önlemek amacıyla yöremizde bu meslek dalı altında kurs programları hazırlanmaya başlanmıştır.

Tokat ve buna bağlı birçok ilçe 15. ve 16. yüzyıllarda Anadolu’nun yazmacılık merkezi olmuştur. Yazma desenleri önceleri kalemle yapılırdı. Kalıp tekniğinin gelişmesiyle önce kalıp ile kalemin bir arada kullanıldığı “kalıp-kalem yazmaları” sonradan da tümüyle “kalıp yazmaları” yaygınlaştı.

·                     Tokat beşliği

·                     Tokat üzümlüsü

·                     Elmalı

·                     Çengel köy

·                     Geyikli

·                     Dokuz dallı

·                     Dramalı

·                     Karanfilli

·                     Kaşık sapı

·                     Şal deseni

·                     Osmanlı turası gibi kalıp desenleri kalmıştır.

Baskı kalıpları, sulak yerlerde yetişen ve oldukça yumuşak olduğundan kolay oyulan ıhlamur ağacından yapılmaktadır.

Yazmada el baskının yerini, seri grafik baskı aldığından kalıp oymacılığı unutulmaya yüz tutmuştur.

Bu sanatın devam etmesi için yöremizde çalışmalar yapılmaktadır. Çalışmaların devam etmesi, yeni nesillere benimsetilmesi, yazma baskıcılığı ile birleştirilerek öncelikle yöremizde örgün eğitim veren meslek liselerinde programlaştırılması, usta öğrencilerin gerekli pedagojik eğitimden geçirilerek öğretmen sıfatının verilebilmesi için gerekli çalışmalar sürdürülmektedir.[2]

Yöremiz, 15. ve 16. yüzyıllarda yazmacılıkta Anadolu’nun merkezi olmuş ve günümüzde de az da olsa üretimine devam edilmiştir. (Bkz. Resim–18)

Yazmaların boyanma işi önceden çok zor bir çalışma ile yapılırken sonraları yavaş yavaş daha kolay bir çalışma olan “serigrafi baskı” ya kayan yöre esnafı bu sanatı yörede yoğun oranda yaşayan Ermeni asıllı vatandaşlardan kendi gayretiyle öğrenmişlerdir.

---