İlçemizde Sanayi ve Ticaret, ekonomik açıdan önemli bir yere sahiptir. İlçe nüfusunun önemli bir kısmı buralarda istihdam edilmektedir.
En önemli sanayi kuruluşu Turhal Şeker Fabrikası ve bünyesinde bulunan makine fabrikasıdır. Bu fabrikalarda kampanya döneminde 1200 kişi istihdam edilmektedir. Bunların dışında özel sektöre ait 60 tane sanayi kuruluşu bulunmaktadır.
En önemlileri, un fabrikası, tuğla fabrikası, yem fabrikası, mermer fabrikası, süt ve peynir fabrikası, kablo fabrikası, Ipg dolum tesisi, tekstil sanayi, PVC boru fabrikasıdır.
Ticaret ise irili ufaklı her dalda faaliyet gösteren 4500 tane ticarethane ile yapılmaktadır.
Bankacılık faaliyetleri ilçede bulunan 6 banka şubesi ile yapılmaktadır. Bunlar, Zıraat Bankası, Halk Bankası, Akbank, İş bankası, Vakıflar Bankasıdır.
b)Tarım ve Hayvancılık
Tarım ve hayvancılık ilçe halkının geçim payında önemli bir yer sahiptir. İlçe nüfusunun büyük bir çoğunluğu tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır.
İlçe ekonomisinde tarım, önemli bir yere sahiptir. İlçenin doğal yapısı,zengin bir tarımsal üretime olanak yaratır.Yeşil ırmak’ın suladığı verimli ovalar, başlıca üretim alanlarıdır.Karadeniz'le İç Anadolu Bölgesi arasında yer alan bu geçit alanında yer alan ilçede,değişik iklimlerin bir arada oluşu ,çok çeşitli ürünler yetiştirilmesine elverişli bir ortam yaratmıştır.
İlçemiz arazisinin dağılımı aşağıdaki şekildedir.
Tarım arazisi :35.380. Ha
Çayırlık ve mera:8.908.Ha
Ormanlık ve fundalık :40.386.Ha
Tarım dışı arazi:16.426 Ha
TOPLAM 91.100 Ha
Bitkisel üretimde, tahılların egemenliği azalmakta, sanayi bitkileriyle bağ-bahçe ürünlerinin ağırlığı giderek artmaktadır. İlçe, bitkisel üretim ağırlığı içinde, tahıllardan buğday,arpa ve mısırın;baklagillerden nohut,mercimek ve fiğin; sanayi bitkilerinden ise tütün, şekerpancarı, mahlep ve ayçiçeğinin önemli bir yeri vardır.
Tütün tarımı, geçmişte olduğu gibi, bugün de önemini korumaktadır. Şeker pancarı ekimi ise ilçede 19301arda Turhal Şeker Fabrikası'nın kurulmasıyla başlamıştır.
Tarımın önemli kollarından birini oluşturan meyvecilikte, üzüm ve elma üretimi ağırlıklı yer tutar. sebze üretiminde ise en önemli ürün, domatestir.
Meyve ve sebze tarımıyla sanayi bitkilerine genel olarak, ilin en verimli sulu tarım alanları ayrılmıştır. buna karşın, tahıl üretiminde geniş ölçüde iklim koşullarına bağlı olarak kuru ve nadaslı tarım uygulanır.
İlçe arazisinin büyük bir kısmı sulanabilen arazidir. Tarıma elverişli, olan bu arazilerin çoğu Yeşil ırmak’tan su alan sağ ve sol sahil su kanallarından elde edilen su ile sulanmaktadır. Sulanan arazi; 14887 ha, sulanmayan arazi; 17008ha, sulanmaya açılacak olan ise; 3465 ha dır.
İlçemiz arazisinde yetiştirilmiş olan en önemli ürünler şekerpancarı ve hububattır. Bunun yanında son zamanlarda sebze ve meyve üreticiliği özelikle domates yetiştirilmesi önemli bir yer tutmaktadır.
Kavak üretimi, son zamanlarda azalmakla birlikte, yine de ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.
Şeker Fabrikasının kurulmasından sonra, halkın önemli, geçim kaynaklarından birisi de hayvancılık olmuştur. İlçede büyük baş hayvan sayısı 45.000, küçük baş hayvan sayısı ise 35.000 kadardır. Her hafta çarşamba günleri çevrenin en büyük pazarlarından birisi olan hayvan pazarı kurularak, ilçe içi ve dışında canlı hayvan satışı yapılmaktadır.
Bu arada yetiştirilen hayvanlar, belediye ve özel sektöre ait tesislerde kesilerek satışı yapılmaktadır.
Hayvansal ürünler arasında süt, yoğurt, tereyağı, peynir ve yapağı önemli bir yer tutmaktadır.
İlçede; arpa, fiğ, yulaf, çavdar gibi hayvan yemi olarak kullanılan bitkilerin tarımı oldukça yaygındır. Bunun yanında, Turhal Şeker Fabrikası ve buna bağlı olarak gelişen şeker pancarı tarımı, Turhal Süt ve Mamulleri Fabrikası, Kazova Zootekni Araştırma Kurumu gibi kuruluşlar, hayvancılığın gelişmesini olumlu yönde etkilemektedir.
İlçede küçükbaş hayvanlardan en çok koyun ve keçi vardır. Koyunlardan akkaraman, karayaka, dağlıç, ve karagülırkları yetiştirilmektedir.
Büyükbaş hayvanlardan en çok sığır beslenir. Büyükbaş hayvanlardan hem koşum hayvanı olarak, hem de sütü için manda beslenir .At ve eşek gibi koşum hayvanlarının sayısı da oldukça fazladır.
1970'ten sonra, kültür ırkı tavuk yetiştiriciliği ve modern kümes yapımına yönelik çalışmalar yayılmaya başlamıştır.
Zengin bir bitki örtüsü ne sahip olan ilçede arıcılık da yapılmaktadır.
Turhal'ın Hacılar Köyü çevresindeki metilen antimuan yataklarının ekonomiye büyük bir katkısı vardır. Bu yatakların toplam rezervi 124.000 ton kadardır.
Turhal yöresi antimonlar, Özdemir Antimuan Madenieri Ltd şirketince işletilmektedir. Türkiye'nin 1975'te toplam 8.900 ton olan antimuan üretim kapasitesinin %4.51ni oluşturan 400 tonluk bölümü bu kuruluştaydı.1982 'de bu kuruluş 879 ton regülüs ve konsantre antimon üretmişti.
Turhal çevresindeki 10.004.000 m3 jeolojik rezervci oniks yataklarına zaman, zaman işletilmektedir. Bu yataklardan açık yeşil, beyaz ve sarımsı renkte oniksler elde edilir. Dayanıklı ve işlemeye elverişli olan bu mermerler,özellikle özellikle süs eşyası yapımında kullanılır. Turhal'da ayrıca az miktarda manganez vardır.
KAYNAK:
TÜRK FOLKLOR ARAŞTIRMALARI TURHAL FOLKLORU ,MUSTAFA ALPARSLAN,KÜTAHYA ,2007
