İlçemizde her yönden kış için hazırlık yapılmaktadır. Kış hazırlıklarının en başında mevsimlik yiyecekler gelmektedir. Her sene, günlük, haftalık, aylık, mevsimlik yiyecekler hazırlanmaktadır. Bu gıdalar ve hazırlanışları kısa bilgiler verelim.

Büyük bir leğende hamur yoğrularak kabarması beklenir. Kabaran bu hamur küçük yumaklar halinde bir çarşafın üzerine dökülür. Daha sonra bu yumaklar bir tahta üzerine koyularak oklava ile sac büyüklüğünde açılır ve ateş üzerindeki sacda pişirilir. Ateş üzerinden inen her işkefe üst üste konulur. Daha sonra evin bir köşesinde saklanır. Bu ekmek genellikle ramazan aylarında tüketilir. Bu ekmekler bekleyince kurur fakat biraz su serpiştirilip, bir beze sarıldığında yumuşar. Halk dilinde yufka olarak adlandırılan bu ekmeğe yöremizde “işkefe” denilmektedir. (Bkz. K.K.5)

Geniş bir kapta hamur yoğrulur. Fakat bu hamurun içine yumurta da kırılır. Daha sonra bu hamur yumak haline getirilir. Oklava ile açılır ve sac üzerinde ateş ile börtletilir. Börtletilen ince yufka halindeki bu hamurlar ince ince kesilir. Daha sonra biraz kurutulur. Kış aylarında, bu şekilde elde edilen erişteler makarna ve çorbalık olarak kullanılır. Bu tür işleri genellikle mahalle kadınları bir araya gelerek toplu şekilde yaparlar. (Bkz. K.K.5)

Yoğurt yayıkta yayılarak ayran şekline dönüştürülür (yöremizde bu ayranlar çok meşhur olup, yayık ayranı olarak anılırlar). Bu ayranın içerisine yarma koyulur. Ateşte koyulaşana kadar pişirilir, tuz serpilir. Ateşten indirildikten sonra büyük bir kaba boşaltılıp soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra el büyüklüğünde yuvarlak şekillerde dökülür ve kurumaya bırakılır. Güneşte kuruyan tarhanalar, kışın ıslatılarak pişirilir ve çok lezzetli tarhana çorbaları yapılır. (Bkz. K.K.5)

Yöremizde her türlü meyvenin kompostosu yapılmaktadır. Bunlar arasında en çok; vişne, erik, kayısı gibi küçük taneli meyveler yer alır. Meyveler kavanoza doldurulup, içerisine bir çay kaşığı şeker konulur. Şişelerin içerisine bir bardak kadar kaynar su konulur ve büyük bir kazana ağızları sıkıca kapatılmış olan kavanozlar yerleştirilir. Kavanozların arasında (kaynarken birbirine vurup çatlamasın diye) karton konulur. Bir saat kadar kazanda kaynatılır. Hazırlanan bu kompostolar serin bir yerde kışın tüketilmek üzere saklanır. (Bkz. K.K.5)

Yöremizde, kış için daha birçok hazırlık yapılmaktadır. Sirke ve su turşusu yapılır. Turşu malzemesi olarak; domates, biber, salatalık lahana, havuç, sarımsak, kelek,.acur, pancar v.s kullanılır. Meyve kurutulur, kayısı, armut, erik, vişne, kızılcık kurutması yapılır. Bulgur, yarma, düğ yapılır. Domates ve biber salçası yapılır. Birçok reçel ve pekmez yapılır.

Yöremiz, kış için hazırlayacağı bütün yiyeceklerin büyük çoğunluğunu kendi toprağında yetiştirmektedir. (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Yarma, nohut, tuz, karabiber, kırmızıbiber, kemikli et.

Yapılışı: Yarma venohut yiyecek kişilerin sayısına göre ayarlanarak yıkanır. Bir kazan içerisinde ilk önce su ilave edilerek pişirilir. Suyu çekene kadar pişirilmeye devam edilir. Kemikli et aralarına konularak tekrar su ilave edilerek kaynatılır. Yağ ilave edilerek sonradan pişirilmek üzere bırakılır yemeğin piştiğini, yüzündeki yarma ve nohutların kısmen kızarmasından anlarız. Keşkek tabaklara bölünmeden, piştiği kapta yenilirse daha lezzetli olur. Keşkeğin en büyük özelliği budur. (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Un, tuz, mercimek, taze domates veya salça, soğan, nane, biber tanesi veya kurusu, tereyağı, kıyma, et.

Yapılışı: Un, hamur haline getirilerek oklava vasıtasıyla 2–3 mm kalınlığında açılır. Un serpilerek oklava üzerine sarılır, sonra uzunluğuna bir yönden kesilip, doğrama kolaylığı için 10–15 cm boylarında parçalara ayrılır ve 2-3 cm boyunda makarna şeklinde kıyılır. Mercimek, su ile kaynatılarak haşlanır ve üzerine kavrulmuş kıyma, kavrulmuş soğan, domates veya salça ve biber önceden pişmiş olan mercimekli hamur karışımına katılır. Nane serpilerek servise hazır hale getirilir. (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Mercimek, düğ, soğan, maydanoz, kırmızı pul biber, tuz, salça ve reyhan.

Yapılışı: Mercimek ayıklanır, güzelce yıkanır ve ateş üzerinde pişirilir. Ayrı yerde ılık suda düğ ıslatılır. İçine salça koyulur, sonra devek yaprağına sarılarak yenir. İsteğe göre içine ceviz konulabilir. (Bkz. Resim–8) (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Kışın kurutulmuş madımak, ilkbahar da ise taze madımak, ince bulgur, varsa yarı bağlı pastırma veya çemen, tereyağı, tuz ve soğan.

Yapılışı: Madımak ayıklanır ve yıkanır. Yıkanan bu madımak ince bir şekilde kıyılır. Sonra iyice yıkanıp ilistir yardımıyla süzülür. Ateş üzerindeki tencereye bol yağ, pastırma veya çemen ve soğan konulup pembeleşene kadar kavrulur. Yıkanmış bulgur, biraz su ve tuz konularak içerisindeki bulgurlar pişinceye kadar ateşte bekler. (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Un, süt, ceviz, sarımsak, tavuk, tavuk suyu, soğan, tereyağı, kırmızıbiber, tuz, karabiber (Kafkas kökenli bir yemektir. Çerkez tavuğu diye de bilinir.)

Yapılışı: Tavuk haşlanarak suyu süzülür. Soğanlar ince bir şekilde doğranıp tereyağında pembeleşinceye kadar kavrulur. Kırmızıbiber ilave edilir. Soğanlar yağdan süzülerek ayrılır. Bir tencereye önceden kavrulmuş un, dibek yardımıyla düğülmüş sarımsak, ceviz, süzülen soğanlar ve biraz karabiber konulur. Yumurta çırpma teli ile yavaş yavaş süt ilave edilerek bulamaç hazırlanır. Tavuk suyu da ilave edilerek ateşe konulur. Kaynayıncaya kadar karıştırılır ve puding kıvamına gelince ateşten indirilir. (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Üzüm yaprağı, taze veya kuru bakla içi, ince bulgur, domates veya salça, biber, reyhan ve soğan.

Yapılışı: Baklanın içi ıslatılarak kabukları soyulur ve iç kısım ortadan kesilerek küçültülür. İçerisine domates, bulgur, biber, soğan doğranır ve reyhan ilave edilir. Tuz konulur, su ilave edilerek karıştırılır. Yıkanan yaprağa, hazırlanan bu iç doldurularak sarılır. Tencere içine hafif su ilave edilerek pişirilir. Üzerine yağ içerisine kıyılmış soğan, domates, biber kavrularak dökülür. (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Kuzu veya koyun eti, patlıcan, domates, yeşilbiber, patates, kuru soğan, özel demir şişler ve özel fırın. (Bkz. K.K.5)

Yapılışı: Et küçük parçalar halinde kesilir. Tuzlanıp baharatı, biberi ve ince doğranmış soğan ilavesiyle, Tokat'ta mahalli tabirle denildiği gibi et terbiyeye bırakılır. Buzdolabında beş altı saat kadar dinlendirilir. Terbiyelenmiş etler, özel demir şişlerle bir parça et, yarıdan kesilmiş, tuzlanmış, kabuğu soyulmuş patlıcan, et biber, patates, et, patlıcan sırası olmak üzere takılır. Şişten sıyrılıp düşmemesi için şişin en uç kısmına sert patlıcan takılır. Şişlere domatesler takılır, özel yapılmış kebap fırınındaki ortada bulunan yatay ölümde yanan odunların ateşiyle beraber pişmeye bırakılır. Pişme sırasında özel fırının en alt kısmında yatay bulunan sac oluğa damlayan yağların toplanmasını sağlar. Piştikten sonra lavaşın üzerine şişlerden kebap sıyrılmak suretiyle çekilirken,  üstte domates ve onun da üzerinde yağ toplama kabından kebap yağı ilave edilip lavaş ile kapatılır. Bu suretle servise hazır hale getirilir. (Bkz. Resim–9) (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Un, su ceviz, yağ ve maya.

Yapılışı: Un, tuz su ve maya karışımı ile hamur hazırlanıp mayalandırılır. Hazırlanan hamur yumaklar haline getirilir. Yumaklar oklava yardımıyla açılır, üzerine eritilmiş margarin sürülür ve dövülmüş ceviz serpilir. Açılmış olan yufka kare şeklinde kesilir, kareler üst üste konulur ve kenarları sıkıştırılır. On dakika bekletilir. Hafifçe tekrar açıp üzerine yumurta sürülür ve fırında pişirilir.  (Bkz. K.K.5)

Malzemeler: Un, çökelek, yeşil soğan, maydanoz, yağ ve sac.

Yapılışı: Hamur hazırlanır, hazırlanan hamur yumaklara bölünür. Oklava yardımı ile ince bir şekilde açılır. Önceden çökelek, kıyılmış yeşil soğan, maydanoz beraber tuz ilavesi ile karıştırılarak iç yapılır. Bunlar açılmış hamurun içerisine serilerek erimiş yağ ilave edilir. Hamur yarısı üzerine yapıştırılır. Kenarları parmak yardımıyla birleştirilir. Daha sonraki ocak üzerindeki sacda her iki tarafı da kızartılmak suretiyle pişirilir. Pişen bu çökeleklinim üzerine eritilmiş tereyağı sürülür. Daha sonra sıcak bir şekilde servise sunulur. (Bkz. Resim–10) (Bkz. K.K.5)

Turhal'da genellikle her çeşit tatlı yapılmaktadır. Fakat şeker pancarı üretiminin yaygın olması bu tatlıya farklı bir anlam yüklemiştir.

Malzemeler: Şeker pancarı, toz şeker, şeker boyası ve kaymak.